نقش بازی و اسباب بازی در رشد و تکامل کودک پودمان پایش رشد و تکامل کودک کاروفناوری نهم

مطالب کمکی جهت تدریس پودمان پایش رشد و تکامل کودک کاروفناوری نهم

نقش بازی و اسباب بازی در رشد و تکامل کودک

بازی اثر زیادی روی رشد جسمانی، روانی و اجتماعی کودک نوپا دارد. بتدریج بازی انفرادی دوره شیرخواری تبدیل به بازی با همسالان می گردد. در دورهٔ نوپایی، بازی تمام قسمت های رشد و نمو را تحریک می کند، بتدریج که کودک رشد می کند، اهمیت اجتماعی بازی افزایش می یابد. رشد عضلات ریز و درشت از راه بازی بیشتر می شود. در جریان بازی انرژی اضافی تخلیه می شود. اگر چه نوپایان هنوز از بازی انفرادی و رفتار تماشاگرانه بیشتر لذت می برند، ولی با این وجود، به طور قابل توجهی درگیر بازی های موازی می شوند در کنار یکدیگر بازی می کنند، یکدیگر را نگاه می کنند بدون اینکه کسی به کسی توجهی داشته باشد.

کودکان نوپا با انواع مختلف اسباب بازی، بازی می کنند و می آموزند که شکل ها و اندازه ها و رنگ ها را تشخیص دهند. همچنین، بازی رشد اخلاقی را افزایش می دهد و کودکان می آموزند اگر قرار باشد در کنار یکدیگر بازی کنند باید حقوق دیگران را نیز رعایت کنند. علاوه بر این، بازی نقش درمانی و ارزش روانی نیز دارد و سبب تخلیه تنش ها و عصبانیت ها می شود. مثلاً کودک خشمگین و عصبانی ممکن است با ضربه زدن به یک توپ نرم یا کوبیدن میخ بر تخته آرام گیرد.

انتخاب اسباب بازی مناسب سن کودک ظرافت های ویژه ای دارد. در انتخاب اسباب بازی باید توجه داشت قیمت اسباب بازی و پرزرق و برق بودن آن ملاک انتخاب قرار نگیرد. اسباب بازی باید ضمن اینکه کودک را سرگرم می کند حواس کودک را نیز پرورش دهد. در اینجا چند مثال از این مورد برای سنین مختلف ذکر می شود.

1 تا 4 ماهگی : در این سن کودک صدا و رنگ را کشف می کند. از آنجا که کودک در این سن قادر نیست چیزی را به درستی به دست بگیرد، می توان جغجغه های رنگی قابل شستشو بالای سر او آویزان کرد.

4 تا 8 ماهگی : نوزاد یاد می گیرد برای لمس کردن، خراشیدن، کشیدن، فشاردادن و رها کردن از دست هایش استفاده کند. در این سن می توان عروسک هایی از جنس پلاستیک که با فشار دادن صدا می کنند در اختیار کودک گذاشت.

8 تا 12 ماهگی : در این سن کودک از پرتاب کردن اشیا لذت می برد. کودک این کار را نه از روی لجبازی بلکه برای اینکه ببیند اشیا کجا می افتند انجام می دهد. بنابراین بهتر است اسباب بازی های نشکن در اختیار او قرار داد.

12 تا 18 ماهگی : هُل دادن یک اسباب بازی چرخدار در این سن مورد علاقه کودک است. وقتی هم می نشیند دوست دارد با دست هایش که مهارت بیشتری یافته اند کار کند. می توان برای او مکعب هایی که داخل هم می روند خرید.

18 ماهگی تا 2 سالگی : در این سن کودک از بازی با اسباب بازی های چند قسمتی لذت می برد. مثلاً کامیون پلاستیکی که قسمت بار آن پر و خالی می شود یا جعبه هایی که سوراخ هایی برای شکل های مختلف دارد و کودک هر شکل را در جای خود می گذارد.

2 تا 2/5 سالگی : تا این سن دختران و پسران بازیچه های مشترکی دارند ولی کم کم به خاطر یادگیری های فرهنگی پسرها مثلاً ماشین و دختران عروسک را ترجیح می دهند، اما در جدا کردن اسباب بازی ها بین دو جنس نباید وسواس زیادی بخرج داد.

2/5 تا 3 سالگی : در این سن تقلید کردن از والدین، مورد علاقه کودکان است. پسر از ماشین رانی لذت می برد و دختر پختن غذا و کارهای خانه را ترجیح می دهد. در هر مورد می توان اسباب بازی های مناسب در اختیار کودک قرار داد.

3 سالگی : در این سن بچه ها بازی های تخیلی را دوست دارند. بچه ها با اسباب بازی نقش مشاغل مختلف را بازی می کنند مثلاً فروشنده می شوند، نقش دکتر را بازی می کنند و نظایر آن. بچه ها در این سن می توانند نقاشی کنند.

… و بتدریج که سن کودک افزوده می شود می توان بر حسب ذوق و سلیقه کودک اسباب بازی هایی در اختیار وی قرار داد. امّا همواره به خاطر داشته باشیم که اسباب بازی ها حوادث زیادی آفریده اند و بعضی از انواع اسباب بازی می توانند برای کودکان خطرناک باشند. توجه به این نکته در انتخاب اسباب بازی، همواره باید در نظر گرفته شود